رویای چینی در کلام وردی نژاد

• معرفی کتاب رویای چینی 

در این مطلب نگاهی به مقدمه دکتر فریدون وردی نژاد (سفیر پیشین ایران در چین) در کتاب رویای چینی می اندازیم. این کتاب جمع آوری و تدوین سخنرانی ها و مقاله های رئیس جمهور چین یعنی شی جین پینگ است.

رویای چینی: پیرامون ساخت جامعه ای انسانی با آینده ای مشترک

کتاب حاضر با عنوان رؤیای چینی؛ پیرامون ساخت جامعه ای انسانی با آینده ای مشترک» از انتشارات موسسه تاریخ و ادبیات کمیته مرکزی حزب کمونیست چین حاوی ۸۵ مقاله و سخنرانی شی جینپینگ است که از سال ۲۰۱۲ تا ژوئن ۲۰۱۸ نوشته و ایراد شده است. ترجمه زیبا شیرین و دقیق دوست و همکار فرهیخته خوش قلم و صاحب ذوق این جانب جناب آقای دکتر محمدرضا نوروزپور به کتاب و مقاله ها وزانت زیادی داده است کتاب با درج آثار و سخنرانیهای آقای شی جینپینگ سند قابل اتکائی از دیدگاهها و جهت فکری و شخصیت و ویژگیهای آقای شی را به نمایش میگذارد شخصیتی که در بسیاری از زمینه ها با رهبران پیشین در دهه های گذشته متفاوت است و تا اندازه زیادی توانسته است دوران فرهی خبرگی و اقتدار فردی و حزبی مائو تسه تونگ را در چین مدرن امروز در اذهان نسل جدید این کشور بازسازی کند.

درباره شی جینپینگ

شی جینپینگ متولد ژوئن ۱۹۵۳ سیاست مدار چینی و عالی رتبه ترین مقام جمهوری خلق چین است که اینک پستهای دبیر کلی حزب کمونیست و ریاست جمهوری چین و ریاست کمیسیون مرکزی ارتش آزادی بخش خلق چین را بر عهده دارد شی جینپینگ فرزند «شی ژونگشان» (Xi Zhongxun) از اعضای قدیمی حزب کمونیست است از نگاه مردم شی ژونگشان رهبری توده ای و همواره حامی مردم بوده است زندگی او سرشار از رخدادها و فراز و نشیبهای زیادی در مسیر خدمت رسانی به مردم بوده است رهبر کنونی چین به پدرش افتخار می کند و میگوید که بسیاری از خصوصیات گرانبها و با ارزش را از پدرش به ارث برده است.

گفته میشود که شی ژونگشان بسیار صرفه جو و نسبت به تحصیلات خانواده بسیار سخت گیر بود به طوری که شی جینپینگ یک بار در یادآوری خاطراتش گفته است که خواهر و برادرانش باید لباسهای یکدیگر را می پوشیدند این ویژگی صرفه جویی و زیست مردمی در وجود شی جینپینگ نیز نهادینه شده است و روحیه ضد فساد او نیز ریشه در همین امر دارد.

در کتاب ارزشمندی که دکتر محمدرضا نوروزپور آن را ترجمه کرده اند، می خوانیم که در تاریخ ۱۵ نوامبر ۲۰۱۲ حزب کمونیست چین شی را به عنوان رهبر جدید این کشور و رئیس جدید کمیسیون مرکزی ارتش چین برگزید و در مارس ۲۰۱۸ کنگره ملی خلق با اصلاح قانون اساسی چین، محدودیت دوره های تصدی ریاست جمهوری و معاون ریاست جمهوری خلق چین را برداشت و کمیسیون نظارت ملی را ایجاد کرد.

در ۱۷ مارس ۲۰۱۸ شی جینپینگ برای بار دوم به ریاست جمهوری برگزیده شد. در ۱۱ نوامبر ۲۰۲۱، حزب کمونیست چین ایدئولوژی شی را جوهر فرهنگ چین» اعلام کرد. این سومین قطعنامه اساسی حزب کمونیست چین از زمان تأسیس آن به حساب می آید. نخستین قطعنامه در سال ۱۹۴۵ برای افزایش و تصویب قدرت مائوتسه تونگ به تصویب رسید. تصمیم به صدور یک قطعنامه دیگر در زمان شی به طور نمادین او را به وضعیت مائو، قدرتمندترین رهبر چین رساند. شی جینپینگ کاملاً به یاد می آورد پدر او که از قهرمانان انقلاب و نسل اول رهبران چین کمونیست بود سه بار توسط مائو از مقامهای خود برکنار شد. وی از معدود مقامات چینی بود که در سال ۱۹۸۶ به برکناری هو یائوبانگ (Hu Yaobang) از مقامات اصلاح طلب حزب اعتراض کرد و در جریان اعتراضات میدان تیان آن من نیز زبان به انتقاد گشود شی ژونگشان پیش از انقلاب فرهنگی در سال ۱۹۶۲ از پست معاونت نخست وزیری پاک سازی شد و درنهایت به زندان افتاد.

او هم مانند بسیاری دیگر از روشنفکران حزبی آن دوران برای کار به نواحی روستایی فرستاده شد. شی جینپینگ فارغ التحصیل مهندسی شیمی از دانشگاه چینهوا در پکن است. او از سال ۱۹۹۸ تا سال ۲۰۰۲ به مطالعه تئوری مارکسیستی و آموزش ایدئولوژیک در «کار و شغل» در دانشکده علوم انسانی و اجتماعی پرداخت و از دانشگاه چینهوا مدرک دکترای حقوق گرفت. پس از پیوستن به حزب کمونیست در سال ۱۹۷۴ مدتی به عنوان دبیر حزب کمونیست در استان هوبی خدمت کرد و سپس به مقامهای بالاتری در استانهای فوجیان و ججیانگ ارتقاء یافت. شی در سال ۱۹۸۷ با پینگ لییوان خواننده مشهور موسیقی محلی چین ازدواج کرد و حاصل این ازدواج یک دختر است.

علاقه مندی شی به مبارزه با فساد در دستگاههای دولتی به زمانی باز می گردد که در سال ۲۰۰۷ پس از آنکه چن لیانگ یو (Chen Liangyu) دبیر حزب کمونیست در شانگهای به علت فساد مالی از کار برکنار شد جای او را گرفت و اصلاحات گسترده ای در مقابله با فساد و بی عدالتی و ارتقاء سلامت نظام اداری در آن خطه صورت داد به همین دلیل، مدت کوتاهی پس از آن، به عضویت کمیته دائمی حزب درآمد و با طی کردن پله های ترقی در سال ۲۰۰۸ معاون رئیس جمهور چین شد.

مفاهیم مهم از نظر نویسنده کتاب رویای چینی

مفاهیم واژه ها و عبارات اصلی که در این کتاب بارها از سوی شی مورد تأکید قرار گرفته و عموماً در سرفصل سخنرانیهای او دیده میشوند عبارت اند از توسعه، توسعه مسالمت آمیز، توسعه بدون سلطه گری توسعه و صلح جهانی توسعه مشترک توسعه پایدار، رویای چینی سند ۲۰۳۰ توسعه نوآورانه و رشد به هم پیوسته رشد مشترک همکاری سودمند متقابل ایجاد جامعه ای متشکل از منافع مشترک مشارکت صادقانه مشارکت همکارانه دوستی همسایگی حسن هم جواری کار با هم کار مشترک بهره مندی همه از توسعه ،چین حفظ و توسعه اقتصاد باز جهانی اصلاح و ایجاد نمونه جدیدی از روابط کشورهای بزرگ دیپلماسی کشور بزرگ کمربند و راه راه ابریشم، راه ابریشم دریایی سازمان همکاریهای شانگهای روح شانگهای روح کار جمعی روح منافع جمعی، امنیت هسته ای جهانی همکاریهای امنیتی مشارکت در حکمرانی جهانی تقویت همکاری با بریکس تحکیم همکاری چین و اعراب تحکیم و حمایت از همکاری های برد – برد.

باز بودن و گشودگی فقرزدایی مسئولیت پذیری تحکیم و حمایت از سازمانهای بین المللی تاکید بر نقش رهبری آسیا اقیانوسیه و آسیا به عنوان آینده جهان تغییرات اقلیمی اهمیت نقش گذرگاهها و  ارتباطات اهمیت روابط خوب میان چین و آمریکا چین و روسیه و اهمیت همسایگان جایگاه شی و اقدامات مؤثر او که با اتکای بر همکاری تیمی و مجموعه هماهنگ همراهان و یارانش پی گرفته شده است. پس از تصویب متمم جدید قانون اساسی جمهوری خلق چین محدودیت دو دوره متوالی برای تصدی مقام ریاست جمهوری برداشته شد. لذا از این پس وی یا هر کس دیگری می تواند تا زمانی که در انتخابات هر پنج سال یک باره آرای لازم را به دست آورد این مقام را بر عهده داشته باشد. محدودیت دو دوره ای تصدی مقام ریاست جمهوری در زمان دنگ شیائوپینگ و بعد از مرگ ماتو به قانون اساسی این کشور اضافه شد و دو رئیس جمهوری قبل از شی این محدودیت را پذیرفته بودند.

دیدگاه های شی درباره سوسیالیسم با مشخصات چینی برای یک عصر نوین که به عنوان «اندیشه شی جینپینگ» شناخته میشود. فلسفه سیاسی حزب کمونیست چین تلقی می شود. این دیدگاهها در محورهای زیر قابل طبقه بندی است. تضمین رهبری حزب کمونیست بر همه اشکال کار در چین بزرگترین مرحله حرکت شی با توجیه کادرهای مؤثر حزبی این بوده است که قانون اساسی را اصلاح کرده تا بتواند رهبری کشور را طولانی مدت در اختیار داشته باشد تا از این طریق برنامه های بلند پروازانه خود را عملی سازد. شی جینپینگ که مبتکر ایده پهنه – راه کمربند و راه است بزرگترین حامی اصلاحات در دوران جدید در چین به حساب می آید و موافق جهانی شدن است و با یک جانبه گرایی غرب و آمریکا مخالفت میورزد و بر این باور است که چین باید در زمینه های نوآوری و اصلاحی پیشرو دنیا باشد.

گویش شی در نشستها و دیدارهای گوناگون نشان میدهد که وی همچنان پرچمدار مبارزه با فساد محسوب می شود و با شعار نابود کردن مگسها و ببرها یعنی مفسدان کوچک و بزرگ روی کار آمده و از سال ۲۰۱۳ میلادی به این سو بیش از یک میلیون و ۳۰۰ هزار نفر از مقام های کشور را در هر سطحی به دام انداخته و تنبیه کرده است.

تحلیل محتوای سخنان رهبر چین نشان میدهد که وی به هیچ وجه به دنبال آزادیهای دمکراتیک غربی و لیبرالی نیست و با آزادیهای مشارکتی سیاسی و مدنی هم مخالف است و از دروازه بانی و جلوگیری از گسترش و نفوذ شبکه های اجتماعی و محدود کردن اینترنت هم آبایی ندارد و اینها را نیز بخشی از رهیافتهای حزب برای قدرتمندتر شدن کشور میداند. شی در مناسبتهای گوناگون میگوید زمان مطرح شدن چین فرارسیده است و این کشور باید در عرصه های اقتصادی، فناوری علمی ،ابداعی نظامی و فرهنگی سرآمد دنیا باشد تا ایده همگانی و ملی رؤیای چینی محقق شود به عنوان مثال در بیستمین کنگره ملی حزب کمونیست چین در اکتبر ۲۰۲۲ گفت ده سال از برگزاری هجدهمین کنگره ملی حزب گذشته است، در طول ۱۰ سال گذشته ما سه رویداد با اهمیت عملی بزرگ و اهمیت تاریخی عمیق را تجربه کرده ایم:

اول جشن صدمین سالگرد تأسیس حزب کمونیست چین؛

دوم ورود سوسیالیسم با ویژگیهای چینی به عصر جدید؛

سوم، انجام وظیفه تاریخی فقرزدایی و ساخته شدن جامعه با رفاه نسبی در ابعاد همه جانبه و تحقق نخستین هدف صدساله.

شی جینپینگ در سخنرانی کنگره بیستم خاطرنشان کرد که در ۱۰ سال گذشته تولید ناخالص داخلی چین از ۵۴ تریلیون یوان به ۱۱۴ تریلیون یوان افزایش یافته است و حجم کل اقتصاد چین ۱۸/۵ درصد از اقتصاد جهان را تشکیل می دهد که این رقم با افزایش ۷/۲ درصد در رتبه دوم جهان قرار دارد. وی گفت که چین به شریک تجاری عمده بیش از ۱۴۰ کشور و منطقه تبدیل شده است و در مجموع، از جهت تجارت کالا در صدر جهان قرار دارد و همچنین از جهت جذب سرمایه خارجی و سرمایه گذاری در خارج رتبه اول جهان را دارد از نگاه شی، این همان الگویی از گشایش به دنیای خارج در دامنه ای بزرگتر و در زمینه های گسترده تر و سطح عمیق تراست که چین خالق آن است رهبر چین می گوید راهبرد کلی کشورش به دو مرحله تقسیم می شود؛ به این ترتیب که از سال ۲۰۲۰ تا ۲۰۳۵ میلادی در مجموع مدرنیزه شدن سوسیالیستی در کشور محقق شود و از سال ۲۰۳۵ تا ۲۰۵۰ میلادی نیز چین به یک کشور مدرن سوسیالیستی قدرتمند، مبتنی بر مردم سالاری  تمدن هماهنگی و زیبایی تبدیل شود وی مدعی است، با هرگونه سلطه طلبی و سیاست ،زورگویی ذهنیت جنگ سرد مداخله در امور داخلی سایر کشورها و استانداردهای دوگانه مخالف است و اینکه چین هرگز به دنبال هژمونی یا سلطه جویی نیست.

نتیجه

خلاصه آنکه کتاب پیرامون ساختن یک جامعه انسانی به خوبی منطق، چارچوب و ابعاد اندیشه و اولویتهای شی جینپینگ دبیر کل حزب کمونیست و رهبر فعلی چین و گروه همراه وی در دفتر سیاسی و کمیته مرکزی حزب کمونیست را به خوبی و با ظرافت نشان میدهد و شناخت امروز شی در واقع شناخت چین فردا و رخدادهای بخش مهمی از آسیا و بلکه جهان است….

درباره دکتر فریدون وردی نژاد

چهره‌ای با سابقه پرفراز و نشیب در عرصه سیاست و رسانه

او در سال ۱۳۳۵ در بروجرد دیده به جهان گشود و در گذر زمان، مسیری پرفراز و نشیب را در عرصه‌های مختلف، بویژه سیاست و رسانه، پیموده است.

فریدون وردی نژاد/سفیر پیشین ایران در چین

فعالیت‌های انقلابی وی شامل: در سال‌های آغازین انقلاب، وردی‌نژاد به عضویت سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی درآمد و در ادامه، مسیر خود را در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی دنبال کرد.

چگونگی ورود وی به ورود به عرصه رسانه: اما نقطه عطف فعالیت‌های او، ورود به عرصه رسانه بود. در سال ۱۳۷۱، زمامداری خبرگزاری ایرنا، یکی از مهم‌ترین خبرگزاری‌های ایران، به او سپرده شد. وردی‌نژاد در دوران مدیریت خود بر ایرنا، تحولات چشمگیری در این خبرگزاری ایجاد کرد و با تاسیس دانشکده خبر و مجموعه نشریات ایران، گامی مهم در جهت حرفه‌ای‌تر شدن عرصه خبرنگاری در کشور برداشت.

پا گذاشتن در سفارت در چین: در سال ۱۳۸۰، فصل جدیدی در کارنامه وردی‌نژاد رقم خورد. او به عنوان سفیر جمهوری اسلامی ایران در چین عازم این کشور شد و به مدت چهار سال، سکان دیپلماسی ایران در این کشور پهناور را بر عهده داشت. دوران سفارت او در چین، شاهد گسترش روابط دو کشور در زمینه‌های مختلف بود.

فعالیت‌های دانشگاهی و کتاب ها: علاوه بر فعالیت‌های سیاسی و رسانه‌ای، وردی‌نژاد در عرصه دانشگاه نیز فعال بوده است. او به عنوان استاد رشته مدیریت رسانه در دانشکده مدیریت دانشگاه تهران، به تعلیم و تربیت دانشجویان این رشته پرداخته است.

وردی‌نژاد در کنار فعالیت‌های سیاسی و رسانه‌ای، به تالیف کتاب نیز پرداخته است. از جمله کتاب‌های او می‌توان به “افسانه قدرت در گذر تاریخ”، “سیاست گذاری و مدیریت رسانه” و “اژدهای شکیبا” اشاره کرد.